Zijn er woorden die je met verschillende lidwoorden kan gebruiken? Was de vraag die ik laatst met een paar vrienden op een terras probeerde te beantwoorden. Het enige voorbeeld waar we op konden komen was: 'de idee' en 'het idee'. Later nog even opgezocht in 'Maar zo heb ik het geleerd – De waarheid achter 50 taalkwesties' van Wouter van Wingerden, dat het gebruik van de verschillende lidwoorden bij 'idee', toegestaan is en dat er nog een subtiel betekenisverschil mee gepaard gaat. 'Het idee' is zoals je het gebruikt in: 'Ik heb een idee; laten we een kop koffie gaan drinken'. Bij 'de idee' gaat het meer om conceptuele, abstracte ideeën zoals: 'De idee dat de mens zelf beslist of er met jou een kop koffie gedronken wordt'.
In het magnifieke 'Opperlans!' van Battus, een must-have voor taalfanatici, worden nog een paar hele mooie voorbeelden genoemd, van woorden wiens betekenissen afhangen van het lidwoord. Battus weet het ook nog in één zinnetje te gieten. De mooiste vind ik: 'De portier opent het portier'.
Gelijk vroeg ik me af, hoe zit dit in het Duits? In het Duits zijn er natuurlijk drie basis lidwoorden: der, die en das. Bestaan er woorden waarbij ieder lidwoord een verschillende betekenis oplevert?...Voor de gemiddelde Nederlander is dit natuurlijk een groot raadsel, maar neem het van mij aan, voor de gemiddelde Duitser is dit ook een moeilijke vraag.
Toch ben ik een keer op een voorbeeld gestoten, het woord 'Band'. 'Der Band' betekent het boek uit een serie, 'das Band' betekent band als in rubberband, 'die Band' is een groep muzikanten. Na een korte search op het internet heb ik ook nog 'der Single', als in de alleenstaande, 'die Single', het muzieknummer en 'das Single', de tennismatch. Er zijn natuurlijk ook woorden waar er over het juiste lidwoord getwist wordt. Er is één voorbeeld dat hier in Duitsland de gemoederen ernstig verhit: 'die Nutella', 'das Nutella' of 'der Nutella'. De meeste mensen zijn het er over eens dat 'der Nutella' niet kan, maar over de andere twee opties wordt nog heftig gestreden.
In het magnifieke 'Opperlans!' van Battus, een must-have voor taalfanatici, worden nog een paar hele mooie voorbeelden genoemd, van woorden wiens betekenissen afhangen van het lidwoord. Battus weet het ook nog in één zinnetje te gieten. De mooiste vind ik: 'De portier opent het portier'.
Gelijk vroeg ik me af, hoe zit dit in het Duits? In het Duits zijn er natuurlijk drie basis lidwoorden: der, die en das. Bestaan er woorden waarbij ieder lidwoord een verschillende betekenis oplevert?...Voor de gemiddelde Nederlander is dit natuurlijk een groot raadsel, maar neem het van mij aan, voor de gemiddelde Duitser is dit ook een moeilijke vraag.
Toch ben ik een keer op een voorbeeld gestoten, het woord 'Band'. 'Der Band' betekent het boek uit een serie, 'das Band' betekent band als in rubberband, 'die Band' is een groep muzikanten. Na een korte search op het internet heb ik ook nog 'der Single', als in de alleenstaande, 'die Single', het muzieknummer en 'das Single', de tennismatch. Er zijn natuurlijk ook woorden waar er over het juiste lidwoord getwist wordt. Er is één voorbeeld dat hier in Duitsland de gemoederen ernstig verhit: 'die Nutella', 'das Nutella' of 'der Nutella'. De meeste mensen zijn het er over eens dat 'der Nutella' niet kan, maar over de andere twee opties wordt nog heftig gestreden.