Het auteursrecht op ‘Het Achterhuis’ van Anne Frank en ‘Mein Kampf’ van Adolf Hitler, is sinds januari verlopen. De internationale afspraken over auteursrecht stellen dat de rechten op een werk 70 jaar na de dood van de auteur vrijgegeven worden. Daarna komt het in het publieke domein en iedereen mag ermee doen wat hij of zij wil. Zowel Hitler als Anne stierven in 1945, tel er 70 jaar bij op en je komt uit in 2015.
Er wordt om zeer verschillende redenen echter flink gediscussieerd over het compleet vrijgeven van zowel Het Achterhuis als Mein Kampf. De dagboeken zijn na de oorlog door de vader van Anne Frank, Otto Frank uitgegeven. Na zijn dood, in 1980, heeft hij de rechten overgedragen aan het Anne Frank Fonds. Dit fonds zit in Basel, waar Otto Frank woonde, en heeft verder niets te maken met bijvoorbeeld het Anne Frank huis in Amsterdam. Nu beweert dit fonds dat Otto als coauteur van het dagboek gezien moet worden, omdat hij flink in het dagboek heeft lopen snoeien en de volgorde veranderd heeft etc. Hierdoor zouden de auteursrechten tot 1980 (zijn sterfjaar) +70 = 2050 moeten blijven gelden. Enigszins vreemd is het natuurlijk dat dit fonds pas eind 2014 met deze coauteur-manoeuvre op de proppen kwam. Is het slecht dat zij het auteursrecht willen behouden? Een reden zou kunnen zijn, is dat op die manier de nalatenschap beter gecontroleerd kan worden. Critici beweren echter dat het eerder een geldkwestie is, en vinden dat de teksten compleet vrijgegeven moeten worden. Een Franse wetenschapper van de universiteit van Nantes (!?) heeft de originele Nederlandse tekst nu dus online gezet (http://affordance.typepad.com//files/anne-frank.txt).
Ook bij Mein Kampf is het auteursrecht verlopen. Na de zelfmoord van Hitler kwam zijn nalatenschap bij het Bundesland Beieren terecht (omdat hij officieel in München woonde) inclusief de auteursrechten op ‘Mein Kampf’. De Beierse overheid heeft de hernieuwde publicatie ervan altijd tegengehouden en daarom is het sinds 1945 ook niet meer in Duitsland gepubliceerd. Ik dacht dus altijd dat het boek verboden was, maar het was dus blijkbaar ‘slechts’ een auteursrechtkwestie die het ervoor zorgde dat het niet opnieuw uitgegeven werd. Nu het auteursrecht daarentegen verlopen is, kan in principe iedereen het opnieuw uitgeven. Om in ieder geval een tegengeluid te laten horen heeft het Institut für Zeitgeschichte nu een wetenschappelijke versie op de markt gebracht die zeer uitgebreid en kritisch geannoteerd is… en uitverkocht trouwens. De Duitse Joodse raad heeft zich positief over deze uitgave uitgelaten en hoopt dat het in discussies over populisme gebruikt gaat worden om te laten zien welke idiote theorien Hitler er op nahield.
Maar nog even terug naar auteursrecht. Een gerucht is dat Hitler Mein Kampf niet alleen geschreven heeft, hij schijnt hulp gehad te hebben van Rudolf Hess. Deze hoge nazi heeft na de tweede wereldoorlog in de gevangenis gezeten, tot aan zijn dood in 1987. Ook hier zou je dus kunnen redeneren dat er een coauteur is. In dat geval zouden de erfgenamen van Hess tot 2057 over de auteursrechten kunnen blijven beschikken. In Nederland is de situatie nog weer anders omdat de toenmalige vertaler van het boek in ieder geval ook een deel van de auteursrechten zou hebben. In ieder geval gaat de Nederlandse Staat er van uit dat zij de auteursrechten hebben en dat zij in ieder geval niet van plan zijn het opnieuw uit te geven. Tegelijkertijd heeft de tweede kamer in 2007 besloten dat het boek sowieso verboden moet blijven. Niet dat ik nu graag wil dat het boek vrijgegeven wordt, maar wat precies de wettelijke grondslagen zijn om het boek te verbieden blijven wat onduidelijk.
PS: dit was een ingewikkelde blogpost om te schrijven. Er is namelijk van alles te vinden op internet over deze onderwerpen en iedereen praat elkaar na en betrouwbare bronnen zijn er niet altijd te vinden. Hopelijk heb ik geen fouten gemaakt.
Ook bij Mein Kampf is het auteursrecht verlopen. Na de zelfmoord van Hitler kwam zijn nalatenschap bij het Bundesland Beieren terecht (omdat hij officieel in München woonde) inclusief de auteursrechten op ‘Mein Kampf’. De Beierse overheid heeft de hernieuwde publicatie ervan altijd tegengehouden en daarom is het sinds 1945 ook niet meer in Duitsland gepubliceerd. Ik dacht dus altijd dat het boek verboden was, maar het was dus blijkbaar ‘slechts’ een auteursrechtkwestie die het ervoor zorgde dat het niet opnieuw uitgegeven werd. Nu het auteursrecht daarentegen verlopen is, kan in principe iedereen het opnieuw uitgeven. Om in ieder geval een tegengeluid te laten horen heeft het Institut für Zeitgeschichte nu een wetenschappelijke versie op de markt gebracht die zeer uitgebreid en kritisch geannoteerd is… en uitverkocht trouwens. De Duitse Joodse raad heeft zich positief over deze uitgave uitgelaten en hoopt dat het in discussies over populisme gebruikt gaat worden om te laten zien welke idiote theorien Hitler er op nahield.
Maar nog even terug naar auteursrecht. Een gerucht is dat Hitler Mein Kampf niet alleen geschreven heeft, hij schijnt hulp gehad te hebben van Rudolf Hess. Deze hoge nazi heeft na de tweede wereldoorlog in de gevangenis gezeten, tot aan zijn dood in 1987. Ook hier zou je dus kunnen redeneren dat er een coauteur is. In dat geval zouden de erfgenamen van Hess tot 2057 over de auteursrechten kunnen blijven beschikken. In Nederland is de situatie nog weer anders omdat de toenmalige vertaler van het boek in ieder geval ook een deel van de auteursrechten zou hebben. In ieder geval gaat de Nederlandse Staat er van uit dat zij de auteursrechten hebben en dat zij in ieder geval niet van plan zijn het opnieuw uit te geven. Tegelijkertijd heeft de tweede kamer in 2007 besloten dat het boek sowieso verboden moet blijven. Niet dat ik nu graag wil dat het boek vrijgegeven wordt, maar wat precies de wettelijke grondslagen zijn om het boek te verbieden blijven wat onduidelijk.
PS: dit was een ingewikkelde blogpost om te schrijven. Er is namelijk van alles te vinden op internet over deze onderwerpen en iedereen praat elkaar na en betrouwbare bronnen zijn er niet altijd te vinden. Hopelijk heb ik geen fouten gemaakt.